خار پاشنه یک مشکل شایع است که می‌تواند به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد شود. علت خار پاشنه شامل فعالیت‌های بدنی مکرر، استفاده از کفش‌های نامناسب، افزایش وزن و مشکلات ساختاری پا مانند قوس غیرطبیعی یا حتی صافی کف پا هستند. همچنین، عواملی مانند سن، تغییرات هورمونی و التهاب ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتریت نیز می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند .
خار پاشنه یک عارضه دردناک است که به دلیل تجمع کلسیم در زیر استخوان پاشنه به‌وجود می‌آید و موجب ظاهر شدن یک برآمدگی استخوانی در قسمت زیرین پاشنه می‌شود. خار پاشنه معمولا در نتیجه فشار مداوم و کشیدگی طولانی‌مدت فاشیا یا رباط کف پا حاصل می‌گردد. علت خار پاشنه شامل عواملی مانند اضافه وزن، استفاده از کفش‌های نامناسب و فعالیت‌های بدنی زیاد خصوصا روی سطوح غیر نرم است که در واقع این شرایط باعث التهاب بافت‌های اطراف پاشنه و ایجاد زائده استخوانی دردناک می‌شود. اما اگر مستعد ابتلا به خار پاشنه بوده و به تازگی نیز دچار دردهای کف پا شده‌اید بهتر است در این باره با یک متخصص ارتوپد مشورت کنید.
علت به وجود امدن خار پاشنه پا
علت اصلی به وجود آمدن خار پاشنه پا، فشار مداوم و کشیدگی بیش از حد فاشیای کف پا است. این کشیدگی طولانی‌مدت می‌تواند منجر به آسیب به بافت‌های نرم در اطراف پاشنه شده و در پاسخ به این آسیب، کلسیم در ناحیه زیر پاشنه رسوب شده و در نهایت منجر به خارپاشنه می‌شود. عوامل دیگری نیز در بروز این عارضه دخیل هستند که شامل موارد زیر هستند.
۱. خار پاشنه و پیاده روی
پیاده‌روی مداوم و طولانی‌مدت، به ویژه روی سطوح سختی مانند آسفالت یا سیمان و بتن، ممکن است خارپاشنه ایجاد کند. در واقع پیاده‌روی بیش از حد موجب کشیدگی و فشار مداوم بر فاشیای کف پا می‌شود که این وضعیت به‌مرور زمان التهاب و تحریک بافت‌های اطراف را به همراه دارد. همانطور که پیش از این هم گفته شد، در پاسخ به این فشار مداوم، رسوب کلسیم در ناحیه زیر پاشنه رخ می‌دهد که نهایتا منجر به تشکیل زائده استخوانی به نام خار پاشنه می‌شود.
۲. دویدن و پریدن
دویدن و پریدن نیز می‌تواند به علت فشار و کشیدگی مداوم بر رباط کف پا و ناحیه پاشنه، با خار پاشنه همراه باشد. در واقع فعالیت‌های بدنی مانند دویدن و پریدن فشار زیادی بر پاشنه و قوس پا وارد می‌کنند و این فشار می‌تواند همان التهاب پاشنه‌ای که منجر به خار پاشنه می‌شود را به وجود آورد. این مشکل به‌خصوص در ورزشکاران یا افرادی که حرکات پرشی یا دویدن‌های شدید و مکرر انجام می‌دهند، شایع‌تر است.
۳. کشیدگی طولانی مدت عضلات
کشیدگی طولانی مدت عضلات، یکی از اصلی ترین علت خار پاشنه است. این کشیدگی معمولا به دلیل فشار مداوم و طولانی بر عضلات و بافت‌های اطراف پاشنه پا، به‌ویژه فاشیای کف پا رخ می‌دهد. هنگامی که فاشیای کف پا به‌طور مکرر تحت فشار قرار می‌گیرد، باعث ایجاد آسیب‌های کوچک در بافت آن می‌شود که بدن به‌عنوان پاسخ به این آسیب‌ها، کلسیم را در ناحیه پاشنه تجمع می‌دهد، که در نهایت منجر به ایجاد زائده استخوانی یا خار پاشنه می‌شود. افرادی که قوس کف پایشان زیاد است یا بر عکس کف پای صاف دارند، بیشتر در معرض کشیدگی و خار پاشنه قرار می‌گیرند.
۴. افزایش سن و خار پاشنه
افزایش سن یکی دیگر از عوامل مؤثر در بروز خار پاشنه است. با بالا رفتن سن، عضلات و رباط پا مانند فاشیای کف پا و عضلات پا کمتر انعطاف‌پذیر می‌شوند و در برابر کشیدگی و فشار مقاومت کمتری دارند. این کاهش انعطاف‌پذیری باعث می‌شود که فاشیای کف پا بیشتر تحت فشار قرار گیرد و آسیب‌های ریز ایجاد شود که در نتیجه آن کلسیم تجمع یافته و خار پاشنه تشکیل می‌شود. البته ساییدگی مفاصل در اثر افزایش سن، کاهش بافت چربی زیر پاشنه و همچنین مشکلات احتمالی در راه رفتن در بروز عارضه تاثیرگذار است.
۵. چاقی و خار پاشنه
چاقی نیز خطر ایجاد خار پاشنه را افزایش می‌دهد. اضافه وزن فشار زیادی بر پاها، به‌ویژه ناحیه پاشنه وارد می‌کند و باعث افزایش کشش و فشار بر فاشیای کف پا و التهاب آن می‌شود. این فشار مداوم می‌تواند به التهاب و آسیب بافت‌های اطراف پاشنه منجر شود. همچنین چاقی می‌تواند نحوه راه رفتن افراد را تغییر دهد و این تغییرات باعث افزایش فشار روی پاشنه و مفاصل پا شود.
۶. استفاده از کفش نامناسب
استفاده از کفش نامناسب یکی از دلایل مهم بروز و علت خار پاشنه است. کفش‌هایی که پشتیبانی کافی از پاشنه و قوس پا ندارند، فشار زیادی به ساختارهای پا، به‌ویژه فاشیای کف پا، وارد می‌کنند. این فشار مداوم می‌تواند به کشیدگی بیش از حد ابن رباط و آسیب به بافت‌های نرم اطراف پاشنه منجر شود که در نهایت باعث تشکیل خار پاشنه می‌شود.
کفش‌هایی با کف‌های بسیار سفت فشار مستقیم به پاشنه وارد کرده و باعث تشدید مشکلات پا می‌شوند. همچنین کفش‌های پاشنه بلند یا کاملا تخت و صاف نیز می‌توانند باعث تغییر در نحوه راه رفتن و افزایش فشار بر فاشیای کف پا شوند.
۷. آرتریت واکنشی و خار پاشنه
آرتریت واکنشی، نوعی التهاب مفاصل است که به دنبال عفونت در بخش‌های دیگر بدن ایجاد می‌شود و می‌تواند به دلیل عفونت‌های ادراری یا گوارشی به وجود آید. این بیماری معمولا باعث التهاب، درد و ورم در مفاصل، تاندون و رباط‌ها و بافت‌های اطراف می‌شود. یکی از نواحی که می‌تواند تحت تأثیر آرتریت واکنشی قرار گیرد، ناحیه پاشنه است، که ممکن است منجر به بروز مشکلاتی مانند خار پاشنه شود.
درد ناشی از آرتریت ممکن است باعث شود فرد نحوه راه رفتن خود را تغییر دهد. این تغییر در نحوه حرکت می‌تواند به بروز فشار غیرطبیعی بر پاشنه و افزایش احتمال بروز خار پاشنه کمک کند. التهاب مداوم در ناحیه پاشنه می‌تواند منجر به آسیب به بافت‌های نرم و تحریک استخوان زیر پاشنه شود، که در نهایت به تشکیل خار پاشنه منجر می‌گردد.
۸. برآمدگی استخوانی اسکلتی
برآمدگی استخوانی اسکلتی ناشی از خار پاشنه به عنوان یک زائده استخوانی در ناحیه پاشنه پا شناخته می‌شود که معمولا به دنبال التهاب فاشیای کف پا ایجاد می‌شود. این برآمدگی می‌تواند به دلیل فشار و کشیدگی مداوم بر بافت‌های نرم اطراف پاشنه، تجمع کلسیم و تشکیل زائده استخوانی اتفاق بیفتد. افراد مبتلا به خار پاشنه معمولا با درد و ناراحتی در هنگام راه رفتن یا ایستادن مواجه می‌شوند.
۹. بیماری غلاق کف پایی
بیماری غلاق کف پایی یا فاشیای پلانتار به التهاب فاشیای کف پا اطلاق می‌شود که معمولا در اثر فشار و کشیدگی مداوم ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به تشکیل خار پاشنه شود. این بیماری معمولا با درد شدید پاشنه پا، به‌خصوص هنگام صبح و پس از نشستن طولانی‌مدت، همراه است.
علت خار پاشنه در زنان
خار پاشنه در زنان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که شامل عوامل جسمانی، فعالیت‌های روزمره و شرایط خاص زندگی است. برخی از این علل شامل موارد زیر می‌شوند:
- استفاده از کفش‌های نامناسب: زنان معمولا از کفش‌های پاشنه بلند و مدل‌هایی با طراحی غیر ارگونومیک استفاده می‌کنند که می‌تواند به فشار اضافی بر پاشنه و فاشیای کف پا منجر شود.
- افزایش وزن: اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به پاشنه پا وارد کند و خطر بروز خار پاشنه را افزایش دهد.
- فعالیت‌های بدنی: فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن یا ورزش‌های شدید که فشار زیادی به پاها وارد می‌کنند، می‌توانند به التهاب فاشیای کف پا و تشکیل خار پاشنه منجر شوند. همچنین ایستادن زیاد برای انجام امورات روزمره خانه در بروز عارضه تاثیرگذار است.
- تغییرات هورمونی: برخی از تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا یائسگی می‌توانند بر انعطاف‌پذیری و وضعیت بافت‌های پیوندی تأثیر داشته باشند و خطر بروز خار پاشنه را افزایش دهند.
- عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی در مشکلات پا یا اختلالات مربوط به قوس پا می‌تواند به بروز خار پاشنه کمک کند.
- سن: با افزایش سن، انعطاف‌پذیری بافت‌ها کاهش می‌یابد و خطر بروز خار پاشنه افزایش می‌یابد.
علت خار پاشنه در مردان
علت خار پاشنه در مردان تفاوت چندانی با علت کلی تشکیل این زائده استخوانی ندارد، ولی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
- فعالیت‌های ورزشی: مردان معمولا در ورزش‌های پرتحرکی مانند دویدن، فوتبال، بلند کردن دمبل و وزنه‌های سنگین شرکت می‌کنند که فشار زیادی به پا و پاشنه وارد می‌کند. این فشار مکرر می‌تواند به التهاب فاشیای کف پا و در نهایت به تشکیل خار پاشنه منجر شود.
- استفاده از کفش‌های نامناسب: انتخاب کفش‌هایی که پشتیبانی کافی از قوس پا و پاشنه ندارند، می‌تواند باعث افزایش فشار و کشش بر فاشیای کف پا و ایجاد خار پاشنه شود.
- افزایش وزن: چاقی و اضافه وزن می‌تواند به افزایش فشار بر پاشنه پا منجر شود، که این موضوع خطر بروز خار پاشنه را افزایش می‌دهد.
- سن: با افزایش سن، ساختارهای پا مانند فاشیای کف پا و بافت‌های نرم دچار ساییدگی می‌شوند و خطر بروز خار پاشنه افزایش می‌یابد.
- قوس پای غیرطبیعی: مردانی که دارای قوس پای زیاد یا کم هستند، در معرض خطر بیشتری برای بروز خار پاشنه قرار دارند زیرا این وضعیت می‌تواند فشار اضافی به پاشنه وارد کند.
- تغییرات شغلی: مشاغل با فعالیت زیاد که نیاز به ایستادن یا راه رفتن طولانی‌مدت دارند، می‌توانند به بروز خار پاشنه کمک کنند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
خار پاشنه یک مشکل شایع است که می‌تواند به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد شود. علت خار پاشنه شامل فعالیت‌های بدنی مکرر، استفاده از کفش‌های نامناسب، افزایش وزن و مشکلات ساختاری پا مانند قوس غیرطبیعی یا حتی صافی کف پا هستند. همچنین، عواملی مانند سن، تغییرات هورمونی و التهاب ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتریت نیز می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. به منظور پیشگیری و درمان خار پاشنه، توجه به انتخاب کفش‌های مناسب، مدیریت وزن و انجام تمرینات کششی و تقویتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
منبع : سایت دکتر تو
